Alışveriş merkezleri, tüketim ihtiyaçlarımızı karşılamanın vazgeçilmez yerleri haline gelmişlerdir. Çeşitli nedenlerden dolayı (Havanın yağışlı olması, ev halkının tüketim ihtiyaçlarının birikmiş ve karşılanma zorunluluğunun doğmuş olması, iyi bir yemek yemek fikri, güzel bir film izlemek isteği, bir kitap satın almak, belki kafede oturup zaman geçirmek düşüncesi vd.) özellikle sonbahar ve kış aylarındaki haftasonu günlerinde bir alışveriş merkezine gitmek artık son derece cazip ve popülerdir. Sayılan nedenlerden dolayı hafta sonu günlerinde müşteri yaya ve araç girişinin yoğun yaşandığı dolayısıyla insanların yoğunluklu olarak tercih ettikleri alışveriş merkezlerinde güvenlik hizmetleri de önemini arttırarak devam ettirmektedir.
Başlangıcında kapalı çarşı ve pasaj yapısı ile yola çıkan, günden güne modernize olarak günümüzdeki hallerine ulaşan, tek katlı yapılardan çok katlı sistemlere, yanında rezidans, spor kompleksi, hipermarket vd.?ni barındırmak şeklinde gelişim ve değişim sergileyen AVM?lerin ülkemizdeki güvenlik uygulamaları, bazen dışarıda varolan örneklerin uyarlanmasıyla bazen de deneme-yanılma yollarıyla disipline edilerek bir sisteme kavuşturulmuştur.
Güvenlik Kadrolarının AVM?lerdeki Rolü
Güvenlik kadroları görev yaptığı yerlerde çoğu zaman güvenlik hizmeti vermekten öteye geçebilmektedir. AVM?lerde böylesi yerlerdendir. AVM?lerdeki güvenlik yapılanmalarının aslında; düzenleyici, organize edici, uyarıcı, harekete geçirici, sürekliliği sağlayıcı, yönlendirici vb. birçok örtülü misyonu kendiliğinden yüklendiği de görülebilmektedir. Bu alandaki varolan boşluğu güvenlik ekibi doldurmaktadır.
AVM güvenliğinin müşterinin müşterisi ve müşteri memnuniyeti odaklılığına dayanmış olması, etkili iletişimin ağırlıklı olarak gerekmesi, görev tanımlarının fazlalığı gibi faktörler onu biraz olsun diğer güvenlik konseptlerinden ayırmaktadır.
AVM güvenlik kadrolarının başarılı olabilmeleri; koordinasyon, dikkat, süreklilik, iyi ara yöneticilerle sevk-idare, modernize teçhizatın kullanılması, iyi projelendirilmiş kamera yerleşimleri ve iyi izlemeler yapan kamera operatörleri ile güncel hizmetiçi eğitim çalışmalarına bağlıdır.
AVM?lerde Güvenlik Yönetim Sistemlerinin Sorunları ve Çıkmaz Sokakları
a)Güvenlik Uygulamalarının Standartlaşamaması
Günümüzde güvenlik tedbirleri ve uygulamaları ile ilgili tüm AVM?lerde standart olarak uygulanan prosedür, proses ve kurallardan bahsetmek zordur. AVM?ler güvenlik uygulamalarında standartlaşamamaktadırlar. Yaya ve araç giriş noktalarındaki kontrollerden, silah taşıyan (Taşıma izinli ve ruhsatlı) insanların girişine, otoparkların paralı olup olmamasından emanetçilik uygulamalarına değin birçok konuda yeknesaklığı sağlayamamışlardır.
AVM?nin bütçesinden güvenlik harcamaları için ayırdığı tutar, lokasyon, AVM?nin sahip ve yöneticilerinin güvenlik duyarlılığı, AVM?de zaman içerisinde yaşanan olaylar başta olmak üzere birçok husus AVM?lerin güvenlik hassasiyetlerini etkilemektedir.
Aralarında 5 adım fiziki mesafe bulunan hatta içlerinden geçişle birbirine bağlanabilen karşı karşıya veya yanyana iki AVM?den birinde kapı tipi metal arama dedektörü ve X-ray cihazı ile kontrol yapılmakta iken diğerinde neden sadece kapı tipi metal arama dedektörü ile kontrol yapıldığı çelişkisi akıllara takılabilmektedir. Bu durum herkesin olduğu gibi AVM?lerden faydalanan müşterilerin de kafasını karıştırmakta, AVM Yönetimleri ve de güvenlik kadroları cevaplandırılmakta zorlanılan sorular ve müşteri şikayetleri ile karşı karşıya kalmaktadırlar. Bu farklı uygulamaların hala en büyük nedeninin AVM?lerin bütçelerinden güvenlik giderlerine ayırdıkları paralar yani maliyetler olduğunu bilmek belki soruların cevaplandırılmasında bir anahtar olabilir.
b)Güvenlik Sistem ve Cihazlarında Ezber Bozamamazlık ve Tersine İşleyen Süreç
Güvenlik sistem ve cihazlarında çoğu zaman olması gerekenin tersine işleyen bir süreç sözkonusudur. Kamera sistemi, alarm sistemi ve diğer tüm sistemler ezberlenmiş şekilde projelendirildikten ve konuşlandırıldıktan sonra personelli güvenlik hizmetini sağlayıcı firmanın kullanımına verilmekte ve çok nadiren güvenlik danışmanlık görüşüne başvurulmaktadır. Sistemi teslim alan güvenlik firmasının kamera operatörlüğü ile görevlendirdiği ÖGG?ler ise kullanarak sistemi öğrenmektedirler.
Öte yandan, güvenlik sistem ve cihazları sağlandıktan sonra verilen teknik eğitimler bile çoğunlukla sistem ve cihazların kullanıcısı olan güvenlik firması çalışanlarını kapsamamaktadır. Bu eğitimler AVM?nin teknik kadrosundaki personele verilmektedir. Çünkü çoğunlukla bu cihazlar satın alınarak AVM?ye geldiğinde güvenlik şirketi sözkonusu AVM?de göreve başlamamış olmaktadır. Sonraki aşamada tedarikçi firma yetkilisini eğitim için AVM?ye getirtmek maliyetsel, yönetimsel, zamansal vb. hallerden dolayı pek mümkün olamamaktadır. Oysa ki hassasiyet ayarı gibi bir hususun önemli olduğu kapı tipi metal arama d detektörlerinde, dozimetre kullanımının çok önemli olduğu X-Ray cihazlarının eğitimlerinde teknik bilgilerin ve eğitimlerin kullanıcılarına direkt güvenlik sistem ve cihazlarını tedarik eden yani satan firmanın yetkilileri tarafından verilmesinin sağlanması hayli önemlidir. Yoksa günümüzde yaşandığı gibi; dozimetre ile ölçüme tabi tutulmayan birçok AVM güvenlik görevlisi, kapı detektörünün hassasiyet ayarını bilmeyen bir güvenlik vardiya amiri, kayıt yapmayı bilmeyen bir CCTV operatörü ÖGG ile sıklıkla karşılaşabiliriz.
Bazense güvenlik personelinin sözkonusu cihazları bozabileceği düşüncesiyle enteresan uygulamalar dahi göze çarpabilmektedir. Çarpıcı bir örnek olması açısından örneğin; önceleri X-Ray cihazı personeli ve ayrıca kapı tipi metal arama detektörüyle görev yapan ÖGG?nin bulunduğu bir güvenlik noktası maliyetsel kaygılardan tek ÖGG?nin görev yaptığı ve her iki cihazla müşteri kabullerini yaptığı bir noktaya dönüşmüştür. Ancak daha tuhaf bir uygulama ise yine bu noktada X-Ray cihazının kumanda panelinin X-Ray cihazı ana gövdesi ile kapı tipi metal arama detektörünün arasına gelecek şekilde konuşlandırılması ve ÖGG?den sadece monitörden akan görüntüye bakması ve yorumlamasının istenmesi olmuştur.
c)Önleme Aramaları İle İlgili Kanuni Maddelerin Yetersiz Kalması
AVM?ler kamuya (Halka) açık özel mülklerdir. Sahipleri özel kişilerdir. Ancak giriş noktalarında yapılan önleme aramalarında hala tartışmalı durumlar yaşanabilmektedir. Zira ilgili madde ?…..duyarlı kapı vb. sistemlerden geçirmek? demiş ve bu noktada bırakmıştır.
d)Tehlikelere Karşı Koymada Potansiyelin Belirsizliği-Test Edilmemişliği
Ülkemizde AVM?lerde görülen ve gerçekleşen en büyük tehdit özellikle çatıda meydana gelen yangınlar ve sel nedeniyle bir AVM?nin sular altında kalmasıdır. Bomba, baskın, sabotaj, daha büyük yangın, deprem veya sel vb. durumların sebebiyet verebileceği geniş çaplı tahliye olayları henüz yaşanmamıştır. Bu şu demektir: AVM?lerin ve güvenlik kadrolarının sayılan olağanüstü haller ile ilgili tepkisi daha doğrusu reaksiyonu bilinememektedir. Bilinmemesinin ve yaşanmamasının en kötü yanlarından birisi ise dersler çıkarılıp önlemler alınmasının da mümkün hale gelememesidir.
